Kontaktowe zapalenie skóry

Co to jest kontaktowe zapalenie skóry?

Kontaktowe zapalenie skóry to rodzaj zapalenia skóry, które występuje w wyniku kontaktu skóry z substancją lub czynnikiem uczulającym albo drażniącym. Jest to jedna z najczęstszych postaci zapalenia skóry i może wystąpić u osób o różnych rodzajach skóry.

Rodzaje kontaktowego zapalenia skóry

Kontaktowe zapalenie skóry alergiczne (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry)

Jest to rodzaj kontaktowego zapalenia skóry wywoływany przez reakcję alergiczną na substancję, zwykle po wielokrotnym kontakcie z nią. Aby to wystąpiło, osoba musi wcześniej być uczulona na daną substancję. Po pierwszym kontakcie z uczulaczem organizm reaguje, a przy kolejnych kontaktach z tą samą substancją dochodzi do nasilenia reakcji skórnej. Typowe uczulacze to metalowe składniki w biżuterii (np. nikiel), kosmetyki, perfumy, leki, rośliny (np. bluszcze trujące), lateks, a także niektóre chemikalia i substancje zawarte w produktach codziennego użytku.

Kontaktowe zapalenie skóry drażniące (drażniące kontaktowe zapalenie skóry)

W tym przypadku reakcja skórna nie jest spowodowana mechanizmem alergicznym, ale wynika z bezpośredniego działania drażniącej substancji na skórę. To oznacza, że ​​wszystkie osoby są potencjalnie podatne na to rodzaj kontaktowego zapalenia skóry, bez konieczności uprzedniego uczulenia. Przykłady drażniących substancji to detergenty, kwas solny, alkalia, niektóre rozpuszczalniki chemiczne i inne substancje chemiczne.

Objawy kontaktowego zapalenia skóry

Objawy mogą być różne w zależności od pacjenta, jednak ogólne reakcje obejmują:

  1. Swędzenie: Jest to jednym z najczęstszych objawów kontaktowego zapalenia skóry. Skóra może być bardzo swędząca i irytująca.
  2. Zaczerwienienie: Obszar dotknięty zapaleniem może stawać się zaczerwieniony i wyglądać na podrażniony.
  3. Obrzęk: Skóra może być opuchnięta w miejscu kontaktu z drażniącą lub uczulającą substancją.
  4. Wysypka: Może pojawić się różnego rodzaju wysypka, takie jak plamy, pęcherze, grudki lub strupy.
  5. Suchość i łuszczenie: Skóra w obszarze zapalenia może stać się sucha i łuszcząca się.
  6. Pęknięcia lub bąble: W niektórych przypadkach kontaktowe zapalenie skóry może prowadzić do powstawania pęknięć lub bąbli w skórze.
  7. Łuszczenie się skóry: W miarę rozwoju reakcji skórnej obszar dotknięty zapaleniem może zacząć się łuszczyć.

Rozpoznanie kontaktowego zapalenia skóry

Rozpoznanie opiera się na ocenie objawów klinicznych, historii pacjenta oraz ewentualnych testach skórnych. Oto główne kroki, które pomagają lekarzowi zdiagnozować kontaktowe zapalenie skóry:

  1. Wywiad medyczny: Lekarz przeprowadza wywiad medyczny, aby dowiedzieć się od pacjenta, kiedy i gdzie pojawiły się objawy, jakie substancje lub czynniki mogą być z nimi związane oraz czy istnieją okoliczności, które mogą przyczynić się do wystąpienia reakcji skórnej.
  2. Badanie fizyczne: Lekarz dokładnie ogląda obszar skóry dotknięty objawami. Szuka cech charakterystycznych dla kontaktowego zapalenia skóry, takich jak zaczerwienienie, swędzenie, obrzęk, pęcherze czy wysypka.
  3. Historia ekspozycji: Istotnym elementem diagnostycznym jest ustalenie, z jakimi substancjami lub czynnikami pacjent mógł mieć kontakt, który mógłby wywołać kontaktowe zapalenie skóry. Pacjent powinien omówić wszelkie nowe kosmetyki, środki czystości, produkty chemiczne lub inne substancje, z którymi mógł mieć kontakt przed wystąpieniem objawów.
  4. Testy skórne: W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na przeprowadzenie testów skórnych, zwanych testami plastrami (patch test). Testy te pozwalają na ocenę reakcji skórnej na konkretne substancje uczulające. Pacjentowi nakłada się małe ilości różnych substancji na plecy lub ramiona pod skórne plastry i obserwuje się, czy po pewnym czasie (np. 48 godzinach) pojawiają się reakcje alergiczne w postaci zaczerwienienia lub wysypki.
  5. Eliminacja i retestowanie: Jeśli istnieją podejrzenia co do konkretnej substancji wywołującej kontaktowe zapalenie skóry, może być konieczne wyeliminowanie kontaktu z nią przez pewien czas, a następnie ponowne wystawienie skóry na tę substancję w kontrolowany sposób, aby potwierdzić, czy jest ona rzeczywiście odpowiedzialna za reakcję skórną.

Po dokładnej ocenie i diagnozie lekarz będzie w stanie określić, czy pacjent cierpi na kontaktowe zapalenie skóry i, jeśli tak, jaki rodzaj kontaktowego zapalenia skóry występuje (czy to alergiczne czy drażniące).

Leczenie kontaktowego zapalenia skóry

Podstawowe sposoby na leczenie zmian skórnych to:

  1. Unikanie substancji wywołujących: Pierwszym krokiem w leczeniu kontaktowego zapalenia skóry jest identyfikacja i unikanie substancji lub czynników, które wywołują reakcję skórną. Pacjent powinien dokładnie omówić z lekarzem, z jakimi substancjami mógł mieć kontakt, aby unikać ich w przyszłości.
  2. Leczenie miejscowe: W przypadku łagodnych objawów kontaktowego zapalenia skóry, lekarz może zalecić stosowanie miejscowych środków łagodzących, takich jak kremy lub maści zawierające kortykosteroidy. Kortykosteroidy mogą pomóc zmniejszyć zaczerwienienie, swędzenie i obrzęk. Ważne jest jednak, aby stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ długotrwałe stosowanie silnych kortykosteroidów na skórze może prowadzić do działań ubocznych.
  3. Leki przeciwhistaminowe: Jeśli swędzenie jest intensywne, lekarz może przepisać leki przeciwhistaminowe, które pomogą złagodzić ten objaw.
  4. Leki przeciwzapalne: W niektórych przypadkach, szczególnie gdy reakcja skórna jest ciężka lub obejmuje duże obszary ciała, lekarz może zalecić doustne leki przeciwzapalne, takie jak kortykosteroidy doustne lub niesteroidowe leki przeciwzapalne.
  5. Leki immunosupresyjne: W przypadku ciężkich lub przewlekłych postaci kontaktowego zapalenia skóry, w których inne terapie nie są skuteczne, lekarz może rozważyć stosowanie leków immunosupresyjnych w celu zmniejszenia reakcji skórnej.
  6. Leczenie nawracającego kontaktowego zapalenia skóry: Jeśli kontaktowe zapalenie skóry nawraca, istnieje potrzeba kontrolowania i unikania substancji wywołujących reakcję. Lekarz może również zalecić regularne kontrole skórne.
  7. Leczenie powikłań: Jeśli doszło do powikłań, takich jak infekcja bakteryjna lub grzybicza, leczenie tych infekcji może być konieczne.

Kontakt z dermatologiem

Jeżeli podejrzewasz u siebie występowanie kontaktowego zapalenia skóry, jak najszybciej skontaktuj się z dermatologiem, by potwierdzić lub wykluczyć swoje przypuszczenia i wprowadzić plan leczenia. Jeżeli szukasz dermatologa w Poznaniu, Śremie, Skórzewie lub Środzie Wielkopolskiej, skontaktuj się ze mną!